«Βόρεια Εύβοια: το έδαφος καλλιεργεί τους μαθητές»1
Αγαπητά μέλη,
Είμαι ευγνώμων που έχουμε τη δυνατότητα να μαζευτούμε σήμερα εδώ, ώστε να ανταλλάξουμε τις εμπειρίες μας δραστηριοποιούμενοι στις πρωτοβουλίες του Διαζώματος. Είμαι ιδιαίτερα ενθουσιασμένη που μου δόθηκε η ευκαιρία να σας μιλήσω για το πρόγραμμα «ΣτηρίΖΟΥΜΕ Βόρεια Εύβοια»
Όπως γνωρίζετε, τον Αύγουστο του 2021, η Βόρεια Εύβοια επλήγη από καταστροφικές πυρκαγιές, με αποτέλεσμα να καούν 507.950 στρέμματα γης. Πέραν αυτού, οι κάτοικοι της Βόρειας Εύβοιας βίωσαν τον πόνο της απώλειας ενός τόπου που στεγάζει τη ζωή και την ιστορία τους. Η εικόνα αυτή είναι χαρακτηριστική των συναισθημάτων εκείνης της περιόδου.
Έτσι, το Διάζωμα επέλεξε να λάβει δράση με το ολιστικό και ανθρωποκεντρικό πρόγραμμα ανασυγκρότησης της Β. Εύβοιας «Εύβοια Μετά». Το πρόγραμμα «ΣτηρίΖΟΥΜΕ Βόρεια Εύβοια» αποτελεί το εκπαιδευτικό και μαθητικό σκέλος του ευρύτερου εγχειρήματος, απευθυνόμενο σε σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Σκοπός του προγράμματος είναι η συνειδητοποίηση της αξίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος για έναν τόπο, καθώς και η εθελοντική προσφορά με στόχο την αειφορία και τη συνεργασία σχολείων με τα σχολεία της Βόρειας Εύβοιας.
Το πρόγραμμα «ΣτηρίΖΟΥΜΕ Βόρεια Εύβοια» στοχεύει να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές σε θέματα προστασίας του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος, αλλά και να τους διευρύνει τους ορίζοντες με νέες γνώσεις και εμπειρίες, αναδεικνύοντας την αξία του εθελοντισμού και της αειφορίας. Επιθυμεί να γίνει ένα δίκτυο επικοινωνίας και αλληλοϋποστήριξης μεταξύ των μαθητών της Εύβοιας και της υπόλοιπης Ελλάδας, μία γέφυρα με τον τόπο τους, αλλά και μία δημιουργική διέξοδος των αρνητικών συναισθημάτων τους.
Λόγω του ρόλου μου στην ανάρτηση των δελτίων τύπου, υπήρξα μάρτυρας, σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, της υλοποίησης και επίτευξης των στόχων αυτών, από τους μαθητές 46 σχολείων της χώρας μας.
Ενδεικτικά, αναφέρω μερικές χαρακτηριστικές δράσεις και στις εικόνες μπορείτε να δείτε πώς αυτές αντικατοπτρίζουν τους στόχους που μόλις αναφέραμε:
- Ένα στιγμιότυπο από τις ερευνητικές εργασίες που εκτέλεσε το Γυμνάσιο Αγίας Άννας Ευβοίας, στοχεύοντας στη δημιουργία ενός πλάνου διαχείρισης του καμένου δάσους για ένα αειφόρο οικοσύστημα. Τα παιδιά πήραν συνέντευξη από κατοίκους της περιοχής και συμβουλές από αρμόδιους ακαδημαϊκούς και εθελοντές δασοπυροσβέστες.
- Το πρωτοποριακό σύστημα που έφτιαξαν οι μαθητές του 1ου ΕΠΑΛ Μαντουδίου για την πρόληψη πυρκαγιών με εναέριες περιπολίες drones με θερμική κάμερα πάνω από δασικές εκτάσεις.
- Τον δεσμό που δημιουργήθηκε μεταξύ του 25ου Δημοτικού Σχολείου Ιλίου Αττικής και του Μονοθέσιου Δημοτικού Σχολείου Κρυονερίτη, μια σχέση που ξεκίνησε με ανταλλαγή ευχών και κατασκευών κατά τον Δεκέμβριο του 2021 και εξελίχθηκε στην επίσκεψη των μαθητών του δημοτικού Ιλίου στο δημοτικό Κρυονερίτη και σε ομαδικές εξορμήσεις των δύο στη φύση.
- Το πορτραίτο της «Εύβοιας της βορινής», μια όμορφη ζωγραφιά αποτελούμενη από βότανα του νησιού, την οποία δημιούργησαν μαθητές από το ΔΣ Ωρεών Εύβοιας, το 39ο ΔΣ Περιστερίου Αττικής και το 11ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης.
- Τη διαδήλωση 1ου Νηπιαγωγείου Νέας Χαλκηδόνας υπέρ των δένδρων και των δασών.
Έχοντας, λοιπόν, μία πλήρη εικόνα του προγράμματος και μία μικρή γεύση των δραστηριοτήτων, ας θίξουμε το βασικό ζήτημα αυτής της ομιλίας:
«Πώς η γη της Βόρειας Εύβοιας καλλιεργεί τους μαθητές;»
Αυτό μας ακούγεται κάπως παράδοξο. Εξάλλου, έχοντας στον νου τις καμένες εκτάσεις, μάλλον το αντίθετο θα πρέπει να ισχύει. Όπως βλέπετε, οι μαθητές συμμετείχαν και σε δενδροφύτευση.
Η καλλιέργεια, όμως, στην οποία αναφέρομαι αφορά άλλο είδος καρπού. Εκείνου που γέννησε το τραγικό γεγονός της πυρκαγιάς, ώστε να θυμηθούμε ξανά τη σχέση μας με τη γη μας και, ακόμη περισσότερο, τον θεμελιώδη ρόλο της στη ζωή και τον πολιτισμό μας.
Η γη μας μάς θρέφει, μας προσφέρει νερό, τροφή, οξυγόνο. Είναι η σιωπηλή ύπαρξη παρούσα σε κάθε μας στιγμή. Είναι μέρος της ταυτότητάς μας, αφού οριοθετεί αυτό που ονομάζουμε πατρίδα. Είναι το σπίτι το δικό μας, των προγόνων μας και, ελπίζουμε, των απογόνων μας. Πολλές φορές τα θεωρούμε όλα αυτά δεδομένα, γιατί τα προσφέρει απροϋπόθετα, με την ίδια γενναιοδωρία που θα είχε μια μητέρα προς τα παιδιά της, αλλά λόγω αυτού έχουμε και την υποχρέωση να την προστατεύουμε.
Ως καλλιέργεια, ορίζουμε τη γενική φροντίδα καρπών, συνήθως για ανθρώπινη χρήση, ώστε να ευδοκιμήσουν.
Τον καρπό της αγάπης για τη γη καλλιέργησε το πρόγραμμα «ΣτηρίΖΟΥΜΕ Βόρεια Εύβοια» ώστε να ευδοκιμήσουν στα μυαλά των μαθητών αξίες και ιδανικά:
- ο εθελοντισμός,
- η αλληλεγγύη,
- η ενεργός συμμετοχή,
- η περιβαλλοντική συνείδηση,
- ο διάλογος,
- η ατομική και συλλογική ευθύνη,
- η δημιουργικότητα,
που φυτεύτηκαν, ποτίστηκαν και άνθισαν από τις συζητήσεις, τις γνωριμίες, τις εξορμήσεις, τις καλλιτεχνικές και τεχνολογικές δημιουργίες στις οποίες συμμετείχαν τα παιδιά εμπνεόμενα από την Βόρεια Εύβοια.
Πιστεύω πως το πρόγραμμα αυτό έχει να μας διδάξει σημαντικά μαθήματα:
- για τους μαθητές και κατοίκους της Βόρειας Εύβοιας είναι ένα μάθημα αισιοδοξίας, για το πώς από ένα τραγικό γεγονός μπορεί να γεννηθεί κάτι όμορφο: μια φιλία, μια ζωγραφιά, ένα ποίημα –στοιχεία που δεν αναπληρώνουν την απώλεια, αλλά μας δείχνουν πως η ανθρώπινη αλληλεγγύη και επαφή μπορεί να απαλύνει τον πόνο.
- για όλους τους μαθητές πιστεύω πως ήταν ένα ξεχωριστό τεκμήριο για το πόσο το περιβάλλον μάς επηρεάζει και το επηρεάζουμε.
- τέλος, η τεράστια ποικιλία των δραστηριοτήτων, αγγίζοντας τομείς, όπως είναι η τεχνολογία και η λογοτεχνία, μας διδάσκει πως το ενδιαφέρον και η φροντίδα του περιβάλλοντος δεν αποτελεί υπόθεση μόνο των ειδικών, αλλά μας αφορά όλους. Μας δείχνει πώς μπορούμε και πώς θα πρέπει να συμβάλλουμε ο καθένας με τον ξεχωριστό του τρόπο.
Στην εποχή μας, που έχουμε φτάσει στα όρια της αντοχής του πλανήτη μας, προγράμματα όπως το «ΣτηρίΖΟΥΜΕ Β. Εύβοια» δεν θα μπορούσαν να είναι πιο επίκαιρα για τη διαμόρφωση της νέας γενιάς. Πιστεύω ακράδαντα πως τέτοιες πρωτοβουλίες μετάδοσης του δημοκρατικού πνεύματος, της αλληλεγγύης και της αειφορίας, συμβάλλουν καθοριστικά στη δημιουργία ενεργών και ευσυνείδητων πολιτών. Πολιτών που θα έχουν επίγνωση της σημασίας του φυσικού περιβάλλοντος, θα αντιτάσσονται στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και θα διαμορφώνουν τον τρόπο ζωής τους γύρω από τη συμβίωση με τον πλανήτη μας.
Κλείνοντας, επιτρέψτε μου να εκφράσω την αισιοδοξία μου για το γεγονός ότι παιδιά από 46 σχολεία της χώρας μας έχουν ήδη έρθει σε επαφή με τις αξίες και τα μαθήματα αυτά -μαθητές που τώρα, με τη σειρά τους, μπορούν να γίνουν ο σπόρος για τη διάδοση αυτών και πέραν του προγράμματος.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
Πλακίτση Μαρία, Ηλέκτρα, απόφοιτος Σχολής Μωραΐτη
1 Η ομιλία δόθηκε στο πλαίσιο της 6ης Συνάντησης του Άνω Διαζώματος που υλοποιήθηκε στις 5/11/2023, στον Πολυχώρο EcoZone, στην Αθήνα.
